YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER ( A,D,E,K) ve SUDA ERİYEN VİTAMİNLER ( B,C)
1)YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER ( A,D,E,K)
A VİTAMİNİ
Görevleri
- Vücudun hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin oluşumunda yardımcıdır.
- Kemik dokusunun ve üreme sisteminin gelişiminde yardımcıdır.
- Gözlerinizin karanlıkta normal olarak görmesine ve alacakaranlığa alışmasına yardım eder.
- Epitel (barsak,deri vb) doku yapımı, gelişimi ve korunmasında görev alır. A vitamini yetersizliğinde böbreklerde, sindirim organlarında bozukluklar görülebilir.
- Solunum ve üreme sistemi ile sindirim sisteminde; ağız, mide ve ince bağırsakların ve idrar yollarındaki deri ve dokuların sağlıklı bir şekilde devamlılığını sağlayarak, enfeksiyonlara karşı korur. Karotenoid formları bir antioksidan olarak çalışırlar ve çeşitli kanser türleri ile yaşlanmaya bağlı hastalıklara karşı koruyucu etki gösterebilirler
Kaynakları: karaciğer, balık yağı, süt, tereyağı, yumurta, kırmızı ve sarı portakal ile birçok koyu yeşil yapraklı sebzeler
D VİTAMİNİ
Görevleri
En önemli işlevi kalsiyum metabolizmasını denetlemek ve düzenlemektir. Kalsiyumun kemiklere taşınmasına ve yerleşmesine yardımcı olur. Aynı zamanda fosfor metabolizmasına da yardımcı olmaktadır.
Kaynaklar: Balık yağı, balık, karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı, zenginleştirilmiş besinler (örneğin margarin) ve güneş ışınlarıdır
E VİTAMİNİ
Görevleri
- Hücre zarının koruyucusudur (antioksidan) .
- Damar içerisinde akışkanlığı sağlar, damar tıkanıklığını önler. (ateroskleroz)
- Erken doğmuş bebeklerde demirin kullanılmasına yardımcı olarak anemi (kansızlık) oluşumunu engeller.
- Hücre zarının koruyucusudur (antioksidan) .
- Damar içerisinde akışkanlığı sağlar, damar tıkanıklığını önler. (ateroskleroz)
- Erken doğmuş bebeklerde demirin kullanılmasına yardımcı olarak anemi (kansızlık) oluşumunu engeller.
Kaynaklar: Bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, soya, yeşil yapraklı sebzeler, baklagillerdir.
K VİTAMİNİ
Vitamin K karaciğerde kanın pıhtılaşmasını sağlayan maddenin sentezi için gereklidir. Eksikliğinde kanın pıhtılaşması engellendiği için kanama durmayabilir. Kemik gelişimi için de önemlidir.
Kaynakları, ıspanak ve benzeri yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, kuru baklagiller ve balıklardır.
2) SUDA ERİYEN VİTAMİNLER ( B,C)
VİTAMİN (B1 VİTAMİNİ)
En önemli görevi enerji metabolizmasındadır. Değişik besinlerle vücuda alınan besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi, yine en önemli enerji kaynaklarından olan karbonhidratlardan enerji yapımında B1 vitamininin önemli bir işlevi vardır.
Kaynakları: Karaciğer ve diğer organ etleri, et, süt, kuru baklagiller, tahıllar (buğday, mısır, pirinç), ceviz, fındık, yumurtadır.
RİBOFLAVİN (B2 VİTAMİNİ)
Karbonhidrat, protein ve yağların metabolizmasında görev alan riboflavin bir düzenleyicidir.
Kaynakları: Karaciğer, et, süt ve ürünleri, yumurta, peynir, balık, yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllardır.
NİASİN (NİKOTİNİK ASİT, VİTAMİN PP, B3 VİTAMİNİ)
B grubu vitaminlerinden biri olarak karbon-hidrat, protein ve yağ metabolizmasında görevlidir.
Kaynaklar: Et, balık, kümes hayvanları, karaciğer, maya, tahıllar, kuru baklagiller ve yeşil yapraklı sebzelerdir.
FOLİK ASİT
Amino asit ve kan hücrelerinin yapımı için gereklidir. Folik asitin vücutta deposu yoktur ve bağırsaktaki mikroorganizmalar tarafından da sentez edilir. Vücutta görev yapabilmesi için C vitaminine ihtiyaç vardır.
Kaynakları: Karaciğer, diğer organ etleri, yeşil yapraklı sebzeler, maya, kuru baklagiller ve tahıllardır.
VİTAMİN B (PİRİDOKSİN)
Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasında yardımcıdır. B6 vitamini aynı zamanda bağışıklık sistemi için gereklidir.
Kaynakları: Et, karaciğer, böbrek, tahıllar ve kuru baklagillerdir.
VİTAMİN B12
Bağışıklık sisteminde, protein metabolizmasında, sinir sisteminde ve kemik iliğinde kan hücrelerinin yapımında görevlidir.
Kaynaklar: Et, süt, peynir, yumurta ve balıktır. B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz.
PANTOTENİK ASİT
Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizması için gerekli B grubu vitaminlerden biridir. Sinir sisteminin, bazı hormonların çalışmasında ve yağların sentezinde etkindir. Pantotenik asit suda erir, besinlerin pişme suyuna geçer, asit ve alkalilere karşı duyarlıdır.
Kaynaklar: Tüm hayvansal ve bitkisel besinleri tüketmekle yeteri kadar pantotenik asit alımı sağlanır.
BİOTİN
Biotin, vücudumuzda ince barsak bakterileri tarafından sentezlenir. Karbonhidrat metabolizmasında görev alır ve enerji oluşumuna katkı verir.
C VİTAMİNİ (ASKORBİK ASİT)
- Vitamin C, bağ dokularını bir arada tutar.
- Zehirlenmeler ve ateşli hastalıklarda vücudu koruyan ve bağışıklık sistemini güçlendiren bir vitamindir.
- Vücudumuzda kan yapımı için gerekli olan demir ve folik asidin kana geçmesini kolaylaştırır ve kullanımını arttırır. Böylelikle kansızlığı önler.
- Damar çeperlerini güçlendirerek kanamaya ve gözde katarakt oluşumuna engel olur.
- Meme kanseri ve güneş ışınlarının oluşturduğu deri kanserlerinin gelişimini yavaşlatır.
- Antioksidan bir vitamindir.
Kaynaklar: Limon, portakal, mandalina gibi turunçgiller, çilek, böğürtlen, kuşburnu, domates, lahana, patates ile ıspanak, marul, yeşil biber asma yaprağı gibi yeşil yapraklı sebzeler zengin kaynaklarıdır.